Η διαμεσολάβηση είναι ένας εναλλακτικός τρόπος επίλυσης διαφορών. Διεξάγεται με τη συνδρομή ενός τρίτου αντικειμενικού προσώπου, του Διαμεσολαβητή, ο οποίος προσπαθεί να οδηγήσει τα μέρη στην επίτευξη συμφωνίας. Σε σύγκριση με τη δικαστική οδό, η διαμεσολάβηση μπορεί να παράγει υψηλής ποιότητας βιώσιμες λύσεις, με πολύ λιγότερο κόστος, χρόνο και συναισθηματική πίεση. Η διαμεσολάβηση χρησιμοποιείται σε εμπορικές, αστικές, οικογενειακές, εργατικές διαφορές. Στη διαμεσολάβηση συμμετέχουν, ο διαμεσολαβητής και τα αντίδικα μέρη με τους δικηγόρους τους. Η διαδικασία διεξάγεται μέσα από εμπιστευτικές συνομιλίες και διαπραγματεύσεις με τη βοήθεια του διαμεσολαβητή, ο οποίος πρέπει να είναι εξειδικευμένος και αμερόληπτος. Η ευελιξία και η αμεσότητα του χαρακτήρα της διαμεσολάβησης, επιτρέπουν στα μέρη να επικεντρωθούν στην ουσία της διαφοράς. Δίδεται δε, ιδιαίτερη βαρύτητα, στην προσωπικότητα, τις ανάγκες και τα συμφέροντα των μερών. Ο Διαμεσολαβητής διασφαλίζει την τήρηση των αρχών της διαμεσολαβητικής διαδικασίας που είναι μεταξύ άλλων:
- η αυστηρή τήρηση της εμπιστευτικότητας,
- η ελεύθερη συμμετοχή των μερών
- η διαχείριση των συναισθημάτων τους,
- η ελαστικότητα της μορφής της διαδικασίας,
- η ισότητα στην αντιμετώπιση των μερών,
- η αποτελεσματική επικοινωνία,
- ο μη δεσμευτικός χαρακτήρας όσων διαμείβονται (μέχρι την υπογραφή του συμφωνητικού επίλυσης της διαφοράς)
- και η – καινοτόμος σε σχέση με τη δικαστική και διαιτητική επίλυση διαφορών – μη έκδοση απόφασης από το Διαμεσολαβητή. Ουσιαστικά δηλαδή τα μέρη έχουν τον απόλυτο έλεγχο της συμφωνίας.
Κατά την διάρκεια της Διαμεσολάβησης, είναι πιθανό να ονοματιστούν και να επιλυθούν προβλήματα, πολύ πριν από την εμφάνιση τους και την κλιμάκωση τους σε πολύ πιο σοβαρά. Σε πολλές περιπτώσεις, η συμφωνία ίσως επιτευχθεί μέσα σε λίγες ώρες, ενώ ακόμη και σε μία σύνθετη περίπτωση μπορεί η συμφωνία να επιτευχθεί μέσα σε λίγες μέρες. Η επιλογή του διαμεσολαβητή για μια συγκεκριμένη υπόθεση είναι σημαντική. Το στυλ του διαμεσολαβητή, οι γνώσεις του και η προσέγγιση του σε ορισμένα θέματα μπορεί να βοηθήσουν σε μεγάλο βαθμό την προώθηση της διαδικασίας. Ο θεσμός της διαμεσολάβησης εισήχθη πλέον και στη χώρα μας με το νόμο 3898/2010 «Διαμεσολάβηση σε εμπορικές και αστικές υποθέσεις». Πρόκειται για μια πραγματική αλλαγή νοοτροπίας και τρόπου προσέγγισης των διαφορών. Γεννάει ελπίδες και υποχρεώσεις για το μέλλον και διαθέτει ανεκμετάλλευτο δυναμικό ως μέθοδος επίλυσης των διαφορών.